Onca Yoksulluk Varken

İlk olarak 1956 yılında, Cennetin Kökleri (Les racines du ciel) romanıyla Goncourt Ödülü'nü kazanan Gary, daha sonra kimi romanlarını "Émile Ajar‎" takma adıyla yazmaya başlamıştır. Onca Yoksulluk Varken romanını da, kimin olduğu o dönem epeyce tartışılmış olan bu adla yazmıştır. Böylece, Fransa'da bir yazara ancak bir kere verilen Goncourt Ödülü'nü iki kez kazanan tek yazar olmuştur. Ancak bu durum, yazarın bu takma adla yazanın kendisi olduğunu açıkladığı intihar notuna (1980) dek, yakın çevresi dışında kimse tarafından öğrenilememiştir.

---

Kitap, Momo (Muhammed'in kısaltılmışı) adında 10 yaşlarında bir çocuğun ağzından yazılmıştır. Momo, annesinin kendisini bıraktığı ve kendisi gibi annesi fahişelik yapan sahipsiz çocuklara bakan Madam Rosa'yla birlikte yaşamaktadır. Madam Rosa da, yaşlı eski bir fahişe ve bir Yahudidir. Momo ve Madam Rosa, yoksulluğun hüküm sürdüğü hayatlarını her türlü zorluğa rağmen, sürdürmeye çalışacaktır.

Yazar, kitapta Momo'nun başından geçenleri ve içinde yaşadığı koşulları, okuyanları epeyce etkileyen bir dille ve kara mizahtan çokça yararlanarak anlatmıştır.

----

Paris'in bir kenar mahallesinde, fahişelerin sersefil çocuklarına bakarak geçimini sağlayan Madam Rosa'nın, şefkate ve ilgiye hasret küçük Momo'yla kurduğu derin bağın çocuğun gözünden tüm gerçekliğiyle aktarıldığı Onca Yoksulluk Varken, sıcak bir yuva özlemiyle kavrulsa da sokaklara yazgılı olanların hüznünü anlatır.
 
Annesine duyduğu yoğun sevgi ve bağlılığı Şafakta Verilmiş Sözüm Vardı'da dokunaklı biçimde aktaran Romain Gary'nin, sözü Momo'ya bırakması bu nedenle hiç de şaşırtıcı değildir. Bu sağlam ilişkiden, kendi köklerinden güç alan Gary göçmenler, kâğıtsızlar, firariler, suçlular; "olağan şüphelilerle" örülü, çetin fakat korunaklı bir dünyanın yüksek seslerinin ortasında atan küçük bir kalbe kulak verir. Yahudi soykırımından sağ kurtulan emekli fahişe Rosa'yla göçmen Momo'nun hikâyesini, yersizyurtsuzluğu, kuşaklararası uçurumu ve savaş travmalarını tüm yalınlığıyla kurgusunun merkezine alan Gary, sarsıcı olduğu kadar sansasyonel bir romana imza atar.
 
Yaşamı boyunca farklı seslerin ve personaların ardında kalemini sağaltan, Fransız yazınının oyunbaz ismi Romain Gary, sahibine sağladığı uluslararası ünün yanı sıra mevzuatının katılığıyla da nam salmış Goncourt Edebiyat Ödülü'ne Cennetin Kökleri'yle layık görülmesinin ardından, özgünlüğünü ve yaratıcılığını kaybettiği eleştirisi üzerine bu kez Émile Ajar mahlasıyla yazdığı Onca Yoksulluk Varken'le aynı ödülü ikinci kez kazanır ve gizemi ancak yıllar sonra, intiharının ardından çözülen bu oyunla jüriyi, eleştirmen ve okurları şaşkına çevirerek edebiyat tarihine damgasını vurur.